Мектеп психологының жылдық жұмыс жоспары
Түсінік хат
Мектептегі психологиялық қызметтің жұмысы ҚазақсатанРесупубликасының Конституциясы, ҚР-ның Білім туралы заңына (27.07.2007), бала құқығы конвенциясы және Алматы облысы әкімінің 6.02.2015 жылғы №61 қаулысымен бекітілген орта білім беру ұйымдарында психологиялық қызметтің жұмыс істеу қағидасын негізге алады. |
Мектепте педагогикалық –психологиялық қызмет тұлғаға бағытталған ізгілік педагогикасын басшылыққа ала отырып, балалардың жан-жақты дамып жетілуіне, оның өркениетті қоғамға сай азамат болып қалыптасуына және мұғалімдердің шығармашылықпен жұмыс істеуіне лайықты орта, микроклимат, эмоциональдық жағдай тұғызуға және әкімшілік мұғалім – оқушы, ата-ана жүйесіне жан-жақты зерттеулер, мониторинг жүргізіп, өзара тиімді қарым-қатынас қалыптастыруға бағытталып отыр. Қазіргі қоғам талаптарының өзгеруіне байланысты жас ұрпақтың психикасы да айтарлықтай өзгерістерге ұшырап, мұның өзі мектепте балалармен жүргізілетін тәрбиелік-психологиялық қызметке жаңа талаптар қойылып отыр.
Мектептегі психологиялық қызметтің басты мақсаты – дамудың және оқу-тәрбие процесінің әлеуметтік жағдайын ғылыми психологиялық қамтамасыз ету, яғни білім беру процесіндегі барлық қатысушылардың денсаулығын сақтауға арналған психологиялық жағдайларды қамтамасыз ете алатын, тұлғаны дамыту мен тәрбиелеудің осы күнгі психологиялық-педагогикалық теориялары негізінде осы процесті ұйымдастыру мен құру және жүргізу.
Оқушыны психологиялық жан-жақты және үздіксіз зерттеу, оның даралық ерекшеліктерін танып, дұрыс бағытта даму, әр түрлі әлеуметтік және моральдық психологиялық жағдайларда қолдау көрсетудің маңызы арта түсті. Қазіргі кезде жас өспірімдердің психикасы мен моральдық бейнесіне, жан дүниесіне қатыгездік пен азғындаушылық көріністерін насихаттаушы ақпараттық қысым жағдайында олардың санасында, ой-өрісінде жалпы адамзаттық рухани құндылықтар мен жоғары адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру аса актуальді мәселеге айналып отыр. Осы қызметте мұғалім-оқушы, ата-ана арасындағы ынтымақтастық пен өзара түсіністікті қалыптастырып, сауатты жұмыс жүргізу қажет. Осындай кезеңде мұғалімдердің педагогикалық-психологиялық қызметтегі компонентігін жетілдіру, олардың тұлғалық-бағдарлы, гумандық-тұлғалық педагогиканы ендіру, оқушылардың білім-білік дағдысын дамытатын педагогикалық технологияларды игеруіне көмек көрсету де психологиялық қызметтің жауапкершілігін арттыра түсті. Осы міндеттер аясында мектептегі психологі мұғалімдердің шығармашылық қабілеттерінің және олардың жаңа технологияны игеруінің диагностикасы, оқушы проблемалары мен этикасы, оқушылардың білім сапасы мен тәрбиелілігінің мониторингі, сыныптар, сабақтар рейтингісін анықтау, оқушылардың даралық қабілеттері мен сұранымдарын, мектеп өмірінің қанағатану деңгейін анықтау және оны қанағатандыру жолдарын белгілеу бағыттарындағы жұмыстарды жүргізіп келеді.
Психологиялық қызметтің міндеттері:
- Білім алушылардың тұлғалық және зияткерлік дамуына ықпал ету, өзін – өзі тәрбиелеу және өзін – өзі дамыту қабілетін қалыптастыру;
- Білім алушыларға ақпараттық қоғамның жылдам дамуында олардың табысты әлеуметтенуіне психологиялық тұрғыдан жәрдем көрсету;
- Білім алушылардың тұлғасын психологиялық – педагогикалық зерделеу негізінде әрбір білім алушыға жеке тұрғыдан ықпал ету;
- Психологиялық диагностиканы жүргізу және білім алушылардың шығармашылық әлеуетін дамыту;
- Психологиялық түзету жұмыстарын жүзеге асыру;
- Психологиялық проблемаларды шешуде және оқу – тәрбие жұмыстарының қолайлы әдістерін таңдауда ата – аналар мен педагогтарга консультациялық көмек көрсету;
- Білім беру үдерісі субьектілерінің психологиялық – педагогикалық құзыреттілігін көтеру. Психологиялық қызмет жұмысының негізгі бағыты және мазмұны
- Психологиялық қызмет психодиагностикалық
- Кеңес беру
- Ағартушылық – профилактикалық
- Түзету – дамытушылық және әлеуметтік
- Диспетчерлік бағытта жүзеге асырылады.
- Психодиагностикалық бағыттар:
- Білім алушылардың психикалық дамуын анықтау мақсатында олардың психологиялық диагностикалау;
- Білім алушылардың бейімделуі, дамуы және әлеуметтенуі мақсатында оларды кешенді психологиялық тексеру;
- Білім алушылардың қабілеттілігі, қызығушылығы мен икемділігін психологиялық диагностикалау;
- Психологиялық диагностиканың қорытындысы бойынша психологиялық тұжырымдар мен ұсыныстарды дайындау.
№ | Іс-шаралар | Жұмыс түрлері | Нысаналы топ | Орындау мерзімі | Ескертулер | Есептілік нысаны | ||
Психодиагностикалық бағыт | ||||||||
Оқушылар туралы мәлімет жинақтау, ата-аналардан келісім алу, оқушылардың әлеуметтік жағдайын анықтау | 1-11 сынып ата-аналары | Қыркүйек | Анықтама, хаттама,ақпарат, жеке, топпен кеңес беру, журналға тіркеу | |||||
1-сынып оқушыларының тізімдерін жинақтау, топ балаларымен танысу, мектеп ережесіне қалыптасуын, ортамен қарым – қатынасын бақылау | 1- сыныптар | Қыркүйек | ||||||
1-сынып оқушыларының мектепке бейімделуін анықтау диагностикасы | Керн –Йерасек әдісі: «Нүктелерді көшіріп салу» «Жазуды көшіріп жазу» Суреттік тест «Ер адамның суреті | 1 сыныптар | Қазан | |||||
Темперамент типін анықтау | Тест | 10-11-сынып 5-сынып | Қазан | |||||
Баланың психикалық үрдістерінің даму диагностикасы | Әдістер | МАД | Қыркүйек | |||||
Лусканов әдісі бойынша оқу мотивациясын анықтау | сауалнама | 5 сынып оқушылары | Қазан | |||||
А.Басса А.Даркин агрессивтілікті анықтау сауалнама | Сауалнама | 10-11 сынып оқушылары | Қазан | |||||
Пәнге қызығушылығын анықтау | Тест | 5- сынып | Қараша | |||||
Оқушылар арасында құқық бұзушылықтың алдын алу. (сайт маниторинг) | Бақылау | 7-11 сынып | Айына 1 рет | |||||
Бопсалау әрекеттерін анықтауға арналған жасырын сауалнама жүргізу | Сауалнама | 8- 11сынып | Қараша | |||||
Климовтің мамандық таңдау сауалнама | Сауалнама | 9-11 сынып | Қараша | |||||
Таным қабілеттерін зерттеу | Бастауыш сынып оқушылары | 1-4 сынып | Қазан-қараша | |||||
Мамандық таңдауға кәсіби бағдар беру мақсатында жұмыстар жүргізу | Климовтың мамандық таңдау бойынша сауалнама | 9-11 сынып | Қараша | |||||
«Менің сыныбым» әдістемесі бейімделеуін анықтау | Әдіс | 5-сынып | Қараша | |||||
Оқушылармен диагностикалық карта толтыру | Карта толтыру | 1-11 сынып | Қаңтар | |||||
Мектеп бойынша дарынды және қабілетті оқушыларды анықтау | Тест | Мұғалімдер-мен | Наурыз | |||||
1-сынып ата-аналарынан «Балаңыз мектепке дайын ба?» | Сауалнама | 1 сынып | Қыркүйек | |||||
Аутодиструктивті мінез құлықтың (өзіне – өзі қол жұмсау оқиғалары) алдын алу | «Әлемде жоқ жануар», «Адам, ағаш, үй» Басса-Дарки | 5-11 сынып 7-11 сынып | Қазан Ақпан Сәуір | |||||
Ғаламторға және компьютерлік ойындарға тәуелділікті анықтауға арналған сұрақнама | Сұрақнама | 5-8 сынып | Наурыз | |||||
Жасөспірім қыз балалар арасындағы ерте жастан жүкті болудың алдын – алу | Сауалнама | 7-11 сынып қыз балалары | Жылына 2 рет | |||||
Мектеп бойынша қатер тобындағы оқушылармен жұмыс | Мінездің акцентуациясын анықтау. Шмишек тесті. Отбасылық тәрбие типін анықтау.Эйдемиллер сауалнамасы | Ерекше назардағы оқушылар | Желтоқсан Ақпан | |||||
МАД топ оқушыларынмектепке дайындығын зерттеу | КерН-Йеарсек | МАД | Сәуір | |||||
Мектеп бойынша даму мүмкіндігі шектеулі (үйден оқитын, психикалық дамуы тежелген сыныпта оқитын, инклюзивті біліммен қамтылған) оқушылармен жұмыс | Әдістемелер | Мүмкіндігі шектеулі оқушылар | Ай сайын | |||||
- Кеңес беру бағыты:
- Білім алушыларға, ана – аналар мен педагогтарға олардың сұранысы бойынша консультация беру;
- Білім алушыларға, ата – аналар мен педагогтерге жеке тұлғалық, кәсіптік өзін – өзі айқындау проблемалары және қоршаған ортамен өзара қарым – қатынастар бойынша жеке және топпен консультация жүргізу;
- Күйзелістік, жанжалдық, қатты эмоционалдық күйзелістік жағдайда болып табылатын білім алушыларға психологиялық қолдау көрсету;
- Тұлғааралық және топаралық жанжалдарды шешуде делдалдық жұмыстарды ұйымдастыру.
№2 кесте
№ | Іс-шаралар | Жұмыс түрлері | Нысаналы топ | Орындау мерзімі | Ескертулер | Есептілік нысаны |
Консультациялық бағыт | ||||||
Психологиялық кеңес беру жұмысы | Топтық, жеке кеңес | Оқушылар Ата-аналар Мұғалімдер | Жыл бойы, сұраныс бойынша | Анықтама, хаттама,ақпарат, жеке, топпен кеңес беру, журналға тіркеу | ||
Жас мамандарға кеңес беру | Жас мамандаға жадынама тарату | Жас мамандар | Қаңтар | |||
МАД тобымен, 1 сынып ата-аналарымен кеңес беру жұмыстары жүргізілген жұмыстар нәтижесі бойынша | Кеңес беру | МАД тобымен, 1 сынып оқушылары | Қазан | |||
5 сыныптардың орта буынға бейімделу ерекшеліктері туралы кеңес беру (жүргізілген жұмыстар нәтижесі бойынша | Кеңес беру | 5 сынып, сынып оқушылары ата-аналары | Қазан | |||
Сынып оқушыларының қарым-қатынасы, топтан шеттетілген балалардың сынып жетекшілеріне кеңес | Кеңес беру | 5-11 сынып жетекшілер | Қараша | |||
Мұғалім ата-ана-оқушыларға сұраныс бойынша кеңес беру | ||||||
Қыздармен жұмыс Ерте жүктіліктің алдын алу бойынша кеңес. | Кеңес беру | 8-11 сынып | Үнемі | |||
Оқушылар арасында құқықбұзушылықты алдын алу. (сайт маниторинг) | Кеңес беру Телефонға тәуелділік (ақыл-кеңес) (5-11 сыныптар) | 7-11 сынып жетекшілері | Айына 1 рет | |||
Жасөспірім қыз балалар арасындағы ерте жастан жүкті болудың алдын – алу жұмыстары | «Қызға айтар ақыл бар...» кеңес беру сағаты | 7-11 сынып Қыз балалар | Жылына 2 рет | |||
Аутодиструктивті мінез-құлықтың алдын алу бойынша | Кеңес «Жас өспірім шақтағы келеңсіз іс-әрекеттерді болдырмау жолдары» | 7-11 сынып жетекшілері, ата-аналар | Қазан Наурыз Сәуір | |||
Мектеп бойынша қатер тобындағы оқушылардың сынып жетекшілеріне кеңес | Кеңес беру | 1-11 сынып | Желтоқсан Қаңтар | |||
Дарынды және қабілетті оқушыларды анықтау бойынша сынып жетекшілеріне кеңес | Кеңес беру | 5-11 сынып | Қазан | |||
Мамандық таңдауға кәсіби бағдар бойынша сынып жетекшілеріне кеңес | Кеңес беру | 9-11 сынып | Қараша | |||
Э. Ховард бойынша стреске төзімділік сынып жетекшілеріне кеңес | Кеңес беру | 11 сынып | Ақпан | |||
«Мен және мамандық әлемі» атты мамандықтарды жарнамалап, кеңес беру. 11 сынып | Кеңес беру | 11 сынып | Сәуір | |||
«Жас өспірім шақтағы келеңсіз іс-әрекеттерді болдырмау жолдары» | Кеңес беру | 7-11 сынып, сынып жетекшілер | Жылына 2 рет | |||
Мүмкіндігі шектеулі инклюзивті және үйден оқитын оқушыларға кеңес | Кеңес беру | Ата-ана, оқушы | Айына 1 рет | |||
Ағартушылық – профилактикалық бағыттар:
- Білім алушылар мен педагогтардың өзін – өзі айқындауына, кәсіптік өсуіне ықпал ету;
- Білім алушылар бейімсіздігінің алдын алу;
- Білім алушылардың әлеуметтік мінез – құлқының алдын алу;
- Педагогтарды аттестаттауды әлеуметтік – психологиялық сүйемелдеу;
- Әдістемелік бірлестіктер мен педагогикалық кеңестің жұмысына ықпал ету.
4.Түзету – дамытушылық бағыттар:
- Жеке тұлғалық өсуге арналған тренингтер өткізу;
- Білім алушылар мен педагогтердің тұлғалық, интеллектуалдық, эмоционалды – жігерлік, шығармашылық даму үйлесімділігі бойынша психологиялық түзету және дамыту сабақтарын ұйымдастыру;
- Жанжалдық тұлғааралық қатынастарды түзетуді жоспарлау.
№ | Іс-шаралар | Жұмыс түрлері | Нысаналы топ | Орындау мерзімі | Ескертулер | Есептілік нысаны |
Түзету – дамытушылық бағыт | ||||||
«Алақай мен 5-сыныпта оқимын!» Тренинг | Тренинг | 5-сынып | Қыркүйек | |||
«Әдептілік-адамгершілік бастауы» | Тренинг | 8-11 қыздармен | Қыркүйек | |||
«Танысу » «Рөлдік гимнастика жаттығуы» | Жаттығу жұмысы | МАД тобы | Қараша Наурыз | |||
«Өзіңді-өзің таны» тренинг «Сәтті болашағыма қадамым» | Тренинг | 9-11 сынып | Қыркүйек Қазан | |||
Таным қабілеттерін дамыту жаттығулары | Жаттығу жұмысы | Бастауыш сынып оқушылары | Жыл бойы | Анықтама, хаттама, ақпарат, жеке, топпен кеңес беру, журналға тіркеу | ||
«Айырмашылықты тап». . Дөңгелек үстел | Жаттығу жұмысы | 1- сынып | Қазан | |||
«Телефон жаттығуы» «Қызға айтар ақыл бар...» | Психологиялық кеңес беру. Видеоролик көрсету | 5- сынып | Наурыз | |||
«Рөлдік гимнастика жаттығуы» | Тренинг | 1-4 сынып | Желтоқсан | |||
«Мен үшін өмір...» тақырыбында эссе | Эссе | 5 – 11 сынып | Қаңтар | |||
«Өмірдегі басты мақсатым» «Менің мықты тұстарым» | Тренинг Сабақ | 11 сынып | Ақпан | |||
Мектеп ұжымымен жұмыс ««Ашуыңды ірке біл........» | Психологиялық тренинг | Мұғалімдермен | Наурыз | |||
Мектеп бойынша даму мүмкіндігі шектеулі және инклюзивті оқушылармен түзету жұмыстарын ұйымдастыру | Эссе Тренинг | Даму мүмкіндігі шектеулі, инклюзивті оқушылар | Желтоқсан | |||
«Өз өміріңнің ұлы суретшісі бол» (Мандала арт-терапия 5-11 сынып білім алушылары) | Мандала арт-терапия | 1-11 сыныптар | Ақпан | |||
«ҰБТ-ға сеніммен қадам басайық» тренинг (11сыныптар) | Тренинг | 11-сыныптар | Ақпан | |||
«Мамандық таңдау-өмірді таңдау» | Тренинг | 9-11 сыныптар | ||||
«Үміт, сенім бізді алға жетелейді» | Психологиялық қолдау сабағы «Көңіл-күй» тақырыбына әңгіме әдісі | ҰБТ тапсыратын оқушылар | Мамыр | |||
5.Әлеуметтік – диспетчерлік бағыттар:
- Педагог – психологтың және кең көлемде талап етілетін мамандардың кәсіптік құзіреттілігі, функционалдық міндеттері шеңберінен шығатын проблемаларды шешу бойынша (дефектологтарға, логопедтерге, типлопедагогтарға т.б.) аралас – мамандармен жұмыс жүргізу;
- Әлеуметтік – медециналық – психологиялық қызметтер туралы деректер банкін қалыптастыру;
- Аралас мамандармен және шұғыл жағдайда көмек көрсету бойынша мүдделі органдармен өзара әрекет нәтижелерінің мониторингін жүргізу.
№5 кесте
№ | Іс-шаралар | Жұмыс түрлері | Нысаналы топ | Орындау мерзімі | Ескертулер | Есептілік нысаны |
Әлеуметтік – диспетчерлік қызмет | ||||||
Әлеуметтік жағдайы төмен, толық емес, қамқоршылыққа бала алған, мүмкіндігі шектеулі баласы бар отбасылармен жұмыс | Мәлімет жинау, әлеуметтік жағдайын анықтау, қажетіне сай психологиялық кеңес беру | Арнайы топ | Жылбойы | Анықтама, хаттама,ақпарат, жеке, топпен кеңес беру, журналға тіркеу | ||
Ерекше білім қажет ететін оқушылармен жұмыс | Кажеттілікбойынша | Арнайы топ | Жылбойы | |||
Медициналық-психологиялықкомиссияныңшешімібойыншапсихологиялықдамуындапотологиясы бар баланыарнайымектепкеорналастыру,қажеттіліккебайланыстыкөмек беру | Оқужазудағдыларықалыптаспайқалғаноқушылар | Мамыр | ||||
№ | Іс-шаралар | Жұмыс түрлері | Нысаналы топ | Орындау мерзімі | Ескертулер | Есептілік нысаны |
Жыл бойынша психологиялық қызмет туралы талдамалық есептер | ||||||
Жыл бойы психологиялық қызмет туралы жүргізілген жұмыстар | Әдістеме, тест, сауалнама, жеке, топпен кеңес беру, дөңгелек үстел,тренинг, кездесу | 1-11 сынып оқушылары, ата-аналар, мектеп ұжымы | Мамыр | Мектепшілік психологиялық қызметті талдау | ||